به نقل از «تابناک»

سفر نانسی پلوسی به ارمنستان؛ معمایی بزرگ برای مسکو و باکو و فرصتی برای تهران!

تاریخ انتشار: ۲۸ شهریور ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۰۴۷۷۱۴

 

بین الملل تابناک: همزمان با تنش های فزاینده میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان در منطقه قفقاز و مرزهای شمالی ایران، نانسی پلوسی رئیس مجلس نمایندگان آمریکا به ایروان پایتخت ارمنستان سفر کرد و با مقامات این کشور دیدار و رایزنی کرد. 

سفری که بازتاب ها و واکنش های متعددی به همراه داشته و بازیگران اصلی منطقه نیز واکنش های متفاوتی نسبت به آن بروز داده اند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در مهم ترین واکنش ها، جمهوری آذربایجان این سفر را محکوم کرد و به اظهارات پلوسی در رابطه با عدم تغییر مرزها واکنش تندی نشان داد. 

بی تردید، سفر پلوسی به ارمنستان تاثیرات زیادی بر معادلات بازیگران منطقه و از جمله روسیه، ایران، جمهوری آذربایجان و ترکیه خواهد داشت. در همین رابطه، تابناک، در گفتگو با دکتر «حمیدرضا عزیزی»، پژوهشگر بنیاد علم و سیاست آلمان، به بررسی ابعاد و زوایای مختلف سفر پلوسی به ارمنستان پرداخته است.

تابناک: چه عواملی باعث شد پلوسی به ارمنستان سفر کند؟

به نظرم بیش از هر چیزی باید این سفر را در راستای روند تقابلی جدیدی که بین شرق و غرب شکل رفته است، مشخصا آمریکا و اروپا در یک طرف و چین و روسیه در طرف دیگر، ارزیابی کرد. سفر پلوسی که در حال حاضر به ارمنستان انجام شده را به نحوی یک نوع امتداد سیاست میدانم که نشانه های آن در سفر او به تایوان آشکار شد؛ یعنی در هر دو مورد مهمترین هدف آمریکا یک نوع قدرت نمایی در حوزه های نفوذ سنتی آن دو قدرت شرقی یعنی چین و روسیه و از طرف دیگر افزایش فشار بر این دو کشور بوده است. چون می‌بینیم که ارمنستان به طور سنتی به عنوان حوزه نفوذ روسیه شناخته‌ می‌شود و به لحاظ جغرافیایی در منطقه ای قرار گرفته که روس‌ها به آن خارج نزدیک می‌گویند.

همینطور از بین ۳ کشور قفقاز جنوبی هم نزدیک ترین رابط را به صورت سنتی با روسیه داشته اما در شرایط فعلی که روسیه به واسطه بحران اوکراین به لحاظ نظامی تحت فشار قرار گرفته و از سوی دیگر، روسیه توان نسبی بازیگری در مقایسه با بازیگران جدیدتری مثل ترکیه و حتی اسرائیل را در قفقاز جنوبی از دست داده است. آمریکا می‌خواهد از این فرصت استفاده کند و ارمنستان را از حوزه نفوذ روسیه خارج کند و به این ترتیب هم به لحاظ ژئوپولیتیکی یک نوع سیاست مهار روسیه را پیش ببرد و هم به لحاظ دیپلماتیک و در عرصه بین‌المللی نشان دهد که روسیه تا چه اندازه به لحاظ توانایی کنترل بر حوزه نفوذش ضعیف شده است. این سفر هم جنبه ژئوپلیتیک خیلی قوی دارد و هم یک جنبه تبلیغاتی و دیپلماتیک قوی دارد، پس این جنبه اصلی سفر است. در عین حال امنیت لابی ارامنه در آمریکا را نباید نادیده گرفت. این لابی بسیار قوی است، همیشه قوی بوده است و نشان دهنده این است که در شرایط فعلی ارمنستان تا حد زیادی از روسیه ناامید شده است برای اینکه نقش موثری را در پایان دادن به درگیری‌ها و حفظ منافع ارمنستان ایفا کند. به همین دلیل به سمت آمریکا متمایل شده است و به دلایلی که گفتم آمریکا هم طبیعتا از این موضوع استقبال می‌کند.

تابناک: اهمیت سفر برای شخص پلوسی یا آمریکا چیست؟

حمیدرضا عزیزی: همانطور که عرض شد از لحاظ فشار وارد کردن بر روسیه اهمیت پوئولیتیکی دارد و همینطور اهمیت دیپلماتیک هم دارد. برای شخص پلوسی به یک نوع تاکیدی بر جایگاه خود در قالب ساختار سیاسی آمریکا و بخصوص در سیاست خارجی این کشور است. به یاد ندارم حداقل در سال‌های گذشته و یک دهه اخیر که رئیس مجلس نمایندگان آمریکا یک همچین نقش برجسته ای را در سیاست خارجی آمریکا ایفا کرده باشد و این موضوع می‌تواند جدا از جنبه‌های شخصی که ممکن است پلوسی برای خودش در نظر داشته باشد که خود را به عنوان یک بازیگر قابل توجه در عرصه سیاست آمریکا جلوه دهد، می‌تواند نشانه ای از یک نوع تقسیم کار در حزب دموکرات باشد برای اینکه دستاوردهای قابل قبول‌تر و قابل توجه‌تری را در عرصه سیاست خارجی برای دولت بایدن به ارمغان آورد. این جنبه هم مهم است و باید به آن توجه شود.

 یک نکته در رابطه با بحث تقسیم کار بین دموکرات‌ها این است که باید توجه داشت پلوسی نقشی را ایفا می‌کند که باید وزیر خارجه آمریکا ایفا کند. این نشان‌دهنده این است که آمریکا به حساسیت‌های موضوع آگاه‌ است و نمی‌خواهد با فرستادن چهره‌های رسمی سیاست خارجی خود به جاهایی مثل تایوان یا ارمنستان، واکنش بیش از حدی را در طرف مقابل که روسیه و چین هستند، برانگیزد؛ اما در عین حال می‌خواهد که این کار را هم انجام داده باشد. لذا به رئیس مجلس نمایندگان که به طور سنتی در این عرصه نقشی نداشته اما الان با توجه به بحث مانور رسانه‌ای که روی او انجام می‌شود عملا در قامت یک وزیر خارجه ظاهر شده، متوسل می‌شود.

تابناک: اهمیت سفر برای ارمنستان و مناقشه این کشور با آذربایجان چیست؟ ممکن است این سفر معادلات را به نفع ارمنستان تغییر دهد؟

حمیدرضا عزیزی: در رابطه با اهمیتش برای ارمنستان، قطعا اهمیت زیادی دارد به این دلیل که نماینده یک قدرت بزرگ جهانی یعنی آمریکا صراحتا از موضع ارمنستان دفاع می‌کند، بر ضرورت تغییر ناپذیری مرزها و پایان دادن به درگیری‌ها تاکید می‌کند و در واقع یک نوع حمایت آشکاری را از ارمنستان در مقابل آذربایجان ابراز می‌کند. چیزی که ارمنستان به شدت دنبال این بود که از روسیه کسب کند و نتوانست. هرچند هنوز زود است که در این مورد قضاوت کرد اما این می‌تواند آغاز یک نوع چرخش به غرب در سیاست خارجی ارمنستان باشد؛ حال که نقش روسیه کمتر شده از یک طرف فرانسه و از طرفی دیگر آمریکا در این عرصه‌ها فعال‌تر شدند؛ به همین دلیل ارمنستان ممکن است یک چرخش به غرب را در سیاست خارجه خود داشته باشد. در این مورد که تا چه حد می‌تواند روی زمین تاثیرگذار باشد هنوز دشوار است که بشود با قطعیت نظر داد؛ به این دلیل که حمایتی که تا کنون آمریکا ابراز کرده است، یک حمایت سیاسی بوده و ممکن است که باعث شود آذربایجان یک ارزیابی مجدد در سیاست خود انجام دهد و تا زمانی که این حمایت سیاسی و دیپلماتیک به حمایت نظامی از طرف آمریکا تبدیل نشود به نظر من در بهترین حالت فقط می‌تواند برنامه های آذربایجان را به تاخیر بیاندازد و نمی‌تواند جلوی آن را بگیرد؛ به همین دلیل هنوز در شرایط فعلی من چشم اندازی بر اینکه معادلات را حداقل به شکل اساسی به سمت ارمنستان تغییر دهد، نمی‌بینم.   تابناک: نگاه بازیگران منطقه‌ به این سفر چیست؟ روسیه، ترکیه، ایران و خود آذربایجان؟   حمیدرضا عزیزی: در رابطه با نگاه بازیگران منطقه ای طبیعتاً روسیه با حساسیت و با بدبینی این سفر را نگاه می کند چون دلایل و پیامدهای اصلی این سفر به لحاظ معنایی که در رقابت قدرت‌های بزرگ دارد، برای روسیه کاملا آشکار است و اینکه روسیه به واسطه درگیری در بحران اوکراین در شرایطی نیست که بخواهد به شکلی که در گذشته بر کشورهای پیرامونی خود فشار وارد می‌کرد، بخواهد جلوی آنها را از چرخش به غرب بگیرد. این تناقض عجیبی را در سیاست خارجی روسیه ایجاد می‌کند. اگر این اتفاق بیفتد و این روند آمریکا گرایی و غرب گرایی در سیاست خارجی ارمنستان تثبیت شود ممکن است دیگر کشورها هم به سمت آن بروند. روسیه در اوکراین با هدف جلوگیری از توسعه نفوذ غرب یک عملیات نظامی را آغاز کرد و پیامدهای آن در مناطق نزدیک تر، مناطقی که به طور سنتی دقیقا در حوزه نفوذ روسیه بودند، برای روسیه آشکار کرده است.   لذا در صورتی که این روند تثبیت شود یک معمای ژئوپولیتیکی خیلی عجیبی را برای روسیه ایجاد خواهد کرد. در رابطه با ایران اوضاع خیلی جالب است. ایرانی که به طور اصولی مخالف توسعه نفوذ آمریکا در حوزه پیرامون خودش از خاورمیانه گرفته تا آسیای مرکزی و قفقاز و ... است در این مورد خاص شرایطی شکل گرفته که منافع ایران و آمریکا با یکدیگر انطباق پیدا می‌کند. چیزی که امروز در کنفرانس مطبوعاتی روسی با همتای ارمنی خودش شاهد بودیم که بر تغییر ناپذیری مرزها تاکید کرد، دقیقا موضوعی است که مقامات ایرانی هم بر آن تاکید می‌کنند. لذا یک نوع همسویی جالب اینجا به وجود آمده است. طبیعتا ایران در این موضوع عملا از نقش آمریکا حمایت نخواهد کرد ولی در صورتی که نقش آمریکا بتواند به شکلی تعریف شود که تغییری در معادلات ایجاد کند یا جلوی برنامه های آذربایجان را به خصوص برای ایجاد کریدور زنگزور و قطع ارتباط زمینی ارمنستان به ایران بگیرد، در آن صورت ایران از این موضوع استقبال خواهد کرد.   موضع ترکیه بیشتر در پیوند و در حمایت از موضع آذربایجان است و هر دوی این‌ها از این قضیه ناخشنود هستند به این دلیل که شاید این انتظار را نداشتند که آمریکا این‌چنین مستقیم و آشکار بخواهد از ارمنستان حمایت کند. در عین حال به نظر من آذربایجان را کمی بیشتر به سمت روسیه سوق خواهد داد در حالی که آذربایجان هم با یک معما روبرو است؛ به این دلیل که آذربایجان در شرایط فعلی از یک طرف دنبال برقراری روابط بهتری با غرب است بخصوص اینکه گاز خود را به عنوان جایگزینی برای گاز روسیه صادر کند. از طرفی دیگر اگر روند روابط ارمنستان و آمریکا به سطحی برسد که آذربایجان نیاز به موازنه سازی ببیند، چاره ای جز همکاری بیشتر با روسیه ندارد. لذا آذربایجان و به تبع آن ترکیه هم تا حد زیادی در این وضعیت معما گونه ای قرار گرفتند که شرایط را برایشان پیچیده کرده است.

منبع: تابناک

کلیدواژه: مذاکرات وین اربعین لیز تراس قاسم مکارم مهسا امینی نانسی پلوسی ارمنستان و جمهوری آذربایجان ایران روسیه حمیدرضا عزیزی مذاکرات وین اربعین لیز تراس قاسم مکارم مهسا امینی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tabnak.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تابناک» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۰۴۷۷۱۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

روسیه ۶ پهپاد اوکراین را سرنگون کرد

به گزارش قدس آنلاین،‌ وزارت دفاع روسیه در پیام‌رسان تلگرام نوشت که پنج پهپاد را بر فراز منطقه بلگورود که هم مرز اوکراین است و دیگری را بر فراز شبه جزیره کریمه سرنگون کرده است.

این وزارتخانه جزئیاتی درباره خسارات احتمالی ناشی از این حمله بیان نکرد.

 رئیس جمهوری روسیه ۲۱ فوریه ۲۰۲۲ (دوم اسفند ۱۴۰۰) با انتقاد از بی‌توجهی غرب به نگرانی‌های امنیتی مسکو، استقلال جمهوری‌های خلق دونتسک و لوهانسک را در منطقه دونباس به رسمیت شناخت.

ولادیمیر پوتین سه روز پس از آن، پنجشنبه ۲۴ فوریه (۵ اسفند ۱۴۰۰) عملیاتی نظامی که آن را «عملیات ویژه» خواند، علیه اوکراین آغاز کرد و به این ترتیب روابط پرتنش مسکو - کی‌یف به رویارویی نظامی تبدیل شد.

آمریکا و کشورهای غربی در پاسخ به این اقدام روسیه، تاکنون تحریم‌های گسترده‌ای را علیه مسکو اعمال و میلیاردها دلار تسلیحات و تجهیزات نظامی به کی‌یف ارسال کرده‌اند.

منبع: خبرگزاری ایرنا